အခ်ုဳိးက်ကုိယ္စားျပဳစနစ္ကုိ ဘာျဖစ္လုိ႔မသုံးရမွာလဲ
ေဒါက္တာသန္းျငိမ္း
• ၁၈ - ရာစုနွစ္ အဂၤလန္မွာ စတင္က်င္႔သုံးခဲ႔တဲ႔ " နုိင္သူအကုန္ယူ"ဆုိတဲ႔၊ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ရဲ႕ မနွစ္ၿမဳိ႕စရာေကာင္းတဲ႔အခ်က္က၊ မဲဆႏၵနယ္မွာရွိတဲ႔ မဲေပးသူေတြထဲက ၄၉.၉% အထိဟာ ကုိယ္စားျပဳမခံလုိက္ရဘူးလုိ႔ စိတ္ထဲမွာခံစားရေစနုိင္တယ္။
( ၃၀-၆-၉၅ ေန႔ US Today အယ္ဒီတာ႔ အာေဘာ္ )
• အခ်ဳိးက် ကုိယ္စားျပဳစနစ္က နုိင္ငံထဲရွိ မဲဆႏၵရွင္အားလုံးေလာက္ကုိ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးမွာ ကုိယ္စားေျပာေပးခြင္႔ ရရွိေစနုိင္တယ္။
( ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒက္စမြန္တူတူး၏ The Rainbow People of God မွ )
• အခ်ဳိးက်ကုိယ္စားျပဳစနစ္သည္ အေျခခံအားျဖင္႔ ကုိယ္စားျပဳ ဒီမုိကေရစီနွင္႔ အတူတူပင္ ျဖစ္သည္။ လႊတ္ေတာ္တစ္ရပ္သည္ နုိင္ငံအတြင္းမွ မတူကြဲျပာသည့္ အျမင္မ်ားကုိ၊ ျပည့္ျပည့္ စုံစုံ ကုိယ္စားျပဳနုိင္မွသာ၊ လႊတ္ေတာ္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကုိ တစ္မ်ဳိးသားလုံး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟု ယူဆနုိင္ပါမည္။
( ၿဗိတိသွ် စြယ္စုံက်မ္း)
• ကၽြန္ဳပ္တုိ႔၏ ထူးဆန္းေသာေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ေၾကာင္႔ အေမရိကန္အစုိးရတြင္ ပါတီ နွစ္ခုကြဲေနရသည္. အေမရိကန္ျပည္သူမ်ားက မကြဲပါ။
( Michael Lind, Atlantic Monthly, August 1992)
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔နုိင္ငံရဲ႕ စစ္မွန္တဲ႔ဒီမုိကေရစီတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမွာ အေရးႀကီးတဲ႔ အခန္းက႑က ပါဝင္တဲ႔ ေရြေကာက္ပြဲစနစ္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ လြန္ခဲ႔တဲ႔ တစ္နွစ္အတြင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေဆြးေႏြးျငင္းခုံခဲ႔ၾကပါတယ္။ ေယဘူယ်အားျဖင္႔ေကာင္းတဲ႔လကၡဏာလုိ႔ ဆုိနုိင္ပါတယ္။
သုိ႔ေသာ္လည္း အခ်ဳိးက်ကုိယ္စားျပဳစနစ္ မေကာင္းေၾကာင္း ဟုတ္တာေရာ၊ မဟုတ္တာေရာ ဆီလုိအေပါက္ရွာၿပီး ေျပာဆုိ ေဆြးေႏြးေနၾကသူမ်ားအေနနဲ႔ အစမွာကၽြန္ေတာ္ တင္ျပထားတဲ႔ အဆုိအမိန္႔ေတြကုိေတာ႔ သတိမထားမိစရာမရွိဘူးလုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ဒီအဆုိအမိန္႔ေတြကုိ၊ ျပဳစု ေျပာဆုိသူေတြဟာ နွယ္နွယ္ရရမဟုတ္ဘူး၊ ထိပ္ထိပ္ၾကဲေတြဆုိတာ ျမင္ရုံနဲ႔သိမွာပါ။
ဒါျဖင္႔ေကာင္းပါတယ္လုိ႔ ဒီေလာက္ညႊန္းထားတဲ႔ စနစ္ကုိ၊ ဘာေၾကာင္႔ မျမင္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ၿပီး ရစရာမရွိေအာင္ ေဝဖန္ေနၾကတာလဲ၊၊ ေမးစရာရွိပါတယ္။ အေျဖကေတာ႔ တခ်ဳိ႕ကေသေသခ်ာခ်ာ မေလ႔လာပဲ သံေယာင္လုိက္တာရွိသလုိ၊ တခ်ဳိ႕ကေတာ႔ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ မကင္းေဝးနုိင္ပဲျဖစ္ေနၾကလုိ႔ပါ။ ဘာကုိေၾကာက္တာလဲဆုိေတာ႔ "မိမိနွင္႔တကြ" တုိ႔ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြား ထိမွာကုိေၾကာက္တာပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ဆက္စပ္လုိ႔ သမၼတလင္ကြန္းတုိ႔ေခတ္က ဒီမုိကေရစီသမား၊ ကမၻာေက်ာ္ ကဗ်ာဆရာႀကီး ( Walt Whitman) ရဲ႕( Leaves of Grass ) ကဗ်ာေတြထဲက ' အေတြး Thought' ဆုိတဲ႔ ကဗ်ာ နွစ္ပိုဒ္ကုိ ေဖၚျပလုိက္ပါတယ္။
အေတြး _ Thought by Walt Whitman
ညီမွ်ျခင္း -
ငါရရွိတဲ႔ အခြင္႔အလမ္းမ်ဳိး၊
တျခားသူေတြကုိ ေပးလုိက္ရင္၊
ငါပဲ ဒုကၡေရာက္ေတာ႔မလုိ။
ငါပုိင္တဲ႔ အခြင္႔အေရးမ်ဳိး
တျခားသူေတြပုိင္ဆုိင္ရင၊္
ငါ႔မွာ ကုန္သြားေတာ႔မလုိ။
OF Equality_
As if it harmed me, giving others
The same chances and rights as myself_
As if it were not indispensable
To my own rights
That others possess the same.
နာခံျခင္း ၊ ယုံၾကည္ျခင္း၊ တြယ္ကပ္ျခင္း-.
လူေတြအေပၚ ယုံၾကည္မွဳ မရွိတဲ႔သူေတြ
ဦးေဆာင္တဲ႔ေနာက္
ႀကီးမားတဲ႔ လူအုပ္ႀကီးက
လုိက္ပါသြားေနတာကုိ
က်ဳပ္ဟာ ေဘးကခပ္ခြါခြါရပ္ၿပီး၊
ၾကည့္မိတဲ႔အခါ၊ စိတ္ထဲမွာ
နက္နက္ရွဳိင္းရွိဳင္း ထိခုိက္မိတယ္။
OF obedience, faith, adhesiveness_
As I stand aloof and look
There is to me
Something profoundly affecting
In large masses of men
Following the lead of those
Who do not believe in men.
(1860)
ကုိယ္က်ဳိးစီးပြားဆုိတာေတာ႔ ပစ္ပယ္နုိင္သူရွာမွရွားပါ။ ကုိယ္က်ဳိးကုိထည့္မတြက္ရဘူးလုိ႔ေတာ႔ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ ဒါေပမဲ႔ ကုိယ္က်ဳိးအတြက္ သူတပါးအက်ဳိးကုိနင္းေျခပစ္ခြင္႔ေတာ႔ လူ႔ယဥ္ေက်း အသုိင္းအဝန္းကခြင္႔မျပဳပါဘူး၊ ဒီလုိ မူႀကဳိအဆင္႔ အေျပာမ်ဳိးေတြျပန္ေျပာေနရတာစိတ္မေကာင္းပါဘူး။
လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီသေဘာတရားရဲ႕အေျခခံမွာကုိက "အမ်ားစုသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႔ရွိပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ျပည္သူတစ္ရပ္လုံးသည္ကုိယ္စားျပဳခံခြင္႔ ရွိရပါမည္။( Majority may rule, but all of the people should be represented)" လုိ႔ဆုိထားပါတယ္။ ဒီေတာ႔ အမ်ားစုက ေထာက္ခံလုိ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႔ ရရင္ ေက်နပ္ေလာက္ပါတယ္။ က်န္သူေတြရဲ႕ဆႏၵေဖၚထုတ္ခြင္႔၊ ကုိယ္စားျပဳခံခြင္႔ကုိေတာ႔ မပိတ္ပင္ေကာင္းဘူးလုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္မွာ မတူကြဲျပားမွဳ ( Diversity)ကုိ အသိအမွတ္ ျပဳရမယ္ဆုိတာကုိ ေမ႔ေနၾကၿပီလားမသိ။
ကုိယ္စားျပဳမွဳ ရဲ႕အေရးပါမွဳကုိ ဆက္ေဆြးေႏြးပါမယ္။ FPTP ဆုိတဲ႔၊ နုိင္သူအကုန္ယူစနစ္မွာ၊ မဲဆႏၵနယ္တစ္နယ္က ေရြးေကာက္လုိက္တဲ႔ တစ္ဦးတည္းေသာလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ဟာ၊ တစ္နယ္လုံးကမဲဆႏၵရွင္အားလုံးကုိကုိယ္စားျပဳတယ္ဆုိတာ ဟုတ္ေကာဟုတ္ရဲ႕လား၊ ျဖစ္နုိင္ပါ႔မလား၊ အက်ဳိးစီးပြားဆန္႔က်င္ေနတဲ႔အုပ္စုေတြကုိဘယ္လုိကုိယ္စားျပဳမွာလဲ။ ဥပမာ မဲဆႏၵနယ္မွာ လယ္ေျမအသိမ္းခံ ထားရတဲ႔လယ္သမားေတြရွိတယ္။ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာနဲ႔ေပါင္းၿပီးဒီလယ္ေတြကုိ အလကားေလာက္နီးနီးနဲ႔ သိမ္းလုိက္တဲ႔ ေငြရွင္ေၾကးရွင္ေတြရွိတယ္။ ဒီလုိပဲ မဝေရစာလုပ္ခလစာနဲ႔ အခုိင္းခံထားရတဲ႔ အလုပ္သမား ေတြရယ္၊ ခုိင္းထားတဲ႔အလုပ္ရွင္ရယ္ရွိတယ္ဆုိပါေတာ႔။ အက်ဳိးစီးပြား ဆန္႔က်င္ေနတဲ႔ အုပ္စုနွစ္ခုစလုံးကုိ ကုိယ္စားျပဳထားပါတယ္ဆုိတဲ႔ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ႀကီးဟာ လႊတ္ေတာ္တြင္း၊ လႊတ္ေတာ္ျပင္မွာ ဘယ္လုိရပ္တည္၊ ျပဳမူ၊ေျပာဆုိမလဲ။ ေငြရွင္ေၾကးရွင္ လုပ္ငန္းရွင္ ေတြနဲ႔မကင္းရာမကင္းေၾကာင္းဆုိရင္တစ္မ်ဳိး၊ လယ္သမားအလုပ္သမားေတြအေပၚ ၾကင္နာစိတ္ရွိရင္ တစ္မ်ဳိး၊ တဖက္ဖက္ကုိပဲ ကုိယ္စားျပဳလုိ႔ရမယ္။ နွစ္မ်ဳိးတင္ျပလုိ႔မရဘူး။ ဒီေတာ႔ အားလုံးကုိ ကုိယ္စားျပဳတယ္ဆုိတာ မဟုတ္ဘူးေပါ႔။ လက္ေတြ႕မက်ဘူးေပါ႔။
အခ်ဳိးက်ကုိယ္စားျပဳ (PR) စနစ္က်ေတာ႔ဒီလုိမဟုတ္ဘူး။ မဲဆႏၵနယ္က်ယ္က်ယ္(ဥပမာ- ၁၀ ၿၽမဳိ႔နယ္ေပါင္းထားတဲ႔ မဲဆႏၵနယ္) မွာ ၊ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းအမ်ား (ဥပမာ- ၁၀ ေယာက္) ကုိ တစ္ခါတည္းေရြးတယ္။ မဲဆႏၵရာခုိင္နွဳံးအနည္းအမ်ားအလုိက္ အခ်ဳိးက်က်ခြဲယူရတယ္။ ဥပမာ ပါတီႀကီးတစ္ခုက ေငြရွင္ေၾကးရွင္ေတြနဲ႔ ပုလဲနံပသင္႔ၿပီး ၾကံတတ္ဖန္တတ္လုိ႔၊ မဲ ၇၀% ရၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ၇ ေယာက္ ရဦးေတာင္မွ၊ လယ္သမားအလုပ္သမားအတြက္ရပ္တည္ေပးတဲ႔ ပါတီက အလုပ္သမားလယ္သမားေတြ လုိပဲဆင္းရဲေတာ႔၊ လူေတြကသိပ္အဖက္မလုပ္တဲ႔အတြက္ မဲ-၃၀% နဲ႔ ကုိယ္စားလွယ္ ၃-ေယာက္ေတာ႔ ရနုိင္ ေသးတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီ ၃-ေယာက္ဟာ လႊတ္ေတာ္မွာ လယ္သမား အလုပ္သမားေတြရဲ႕ဆႏၵကုိ ကုိယ္စားျပဳေဖၚထုတ္နုိင္မွာေပါ႔။
အခုတင္ျပတဲ႔ အခ်က္ဟာ အေရးႀကီးသေလာက္၊ သေဘာေပါက္ဖုိ႔လည္းမခက္ပါဘူး။ သုိ႔ေသာ္ ကုိယ္႔ပါတီအအစုိးရျဖစ္ဖုိ႔အတြက္၊ လက္ပံေတာင္ေတာင္ၿပဳိသလုိ၊ ျမစ္ဆုံဧရာဝတီကမ္း ၿပဳိသလုိ ေတာင္ၿပဳိကမ္းၿပဳိအနုိင္ရခ်င္သူေတြရဲ႕ေခါင္းေတြထဲေတာ႔ ဒီအေတြးဟာ ဝင္နုိင္စရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။
နုိင္သူအကုန္ယူ (FPTP) ရဲ႔အားနည္းခ်က္ေတြထဲက အေရးႀကီးတဲ႔ ေနာက္တစ္ခ်က္က တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပါတီစုံစနစ္ကေန ပါတီႀကီး ၂- ပါတီႀကီးစုိးတဲ႔စနစ္၊ အဲဒီကေန ဒီမုိကေရစီ မရင္႔က်က္ဘူးဆုိရင္၊ တစ္ပါတီတည္းႀကီစုိးတဲ႔ ေရြးေကာက္ခံအာဏာရွင္စနစ္ဆီကုိ ေရာက္သြားမယ္႔ ကိစၥပါပဲ။
နုိင္သူအကုန္ယူစနစ္မွာ ပါတီငယ္ေလးေတြဟာ နုိင္ေျခမရွိသေလာက္ပါပဲ။ ပါတီငယ္ေတြကုိ မဲေပးခဲ႔သူေတြက ေပးတဲ႔မဲေတြ ဘာမွ်အရာမထင္ဘူးဆုိတာသိလာေတာ႔ မေပးေတာ႔ဘူး။ ပါတီငယ္ေတြကလည္း ၾကာၾကာရပ္တည္လုိ႔မရေတာ႔၊ ပါတီေတြဖ်က္ၿပီး နီးစပ္ရာေပါင္းသြားၾကေရာ၊ ဒီလုိနဲ႔ နွစ္ပါတီစနစ္ျဖစ္သြားတဲ႔အခါ၊ ျပည္သူေတြအတြက္ ႀကဳိက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မႀကဳိက္သည္ျဖစ္ေစ၊ တျခားေရြးစရာမရွိေတာ႔ဘူး။ အခုပဲစဥ္းစားၾကည့္။ ရွိေနတဲ႔ပါတီေတြထဲက ႀကဳိက္ရာပါတီ ၂-ခုပဲခ်န္ထားၿပီး၊ က်န္တာေတြကုိ စိတ္ထဲကေနဖ်က္ပစ္လုိက္။ ျပည္သူလူထုကလုိလုိလားလား လက္ခံမယ္ထင္သလား။
FPTP စနစ္နဲ႔ နွစ္ပါတီႀကီးစုိးၿပီး တည္တည္တန္႔တန္႔နဲ႔ရွိေနနုိင္တယ္ဆုိတာ၊ ဒီမုိကေရစီ အသားက်ေနတဲ႔ အဂၤလိပ္၊ အေမရိကန္၊ ကေနဒါ တုိ႔လုိနည္းနည္းပါပါးပဲရွိပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ တစ္ပါတီႀကီးစုိးတဲ႔ ေရြးေကာက္ခံ/ ေရြးေကာက္မခံ အာဏာရွင္စနစ္ဆီ တန္းေရာက္သြားေတာ႔တာပဲ။ တျခားေဝးေဝးၾကည့္မေနပါနဲ႔၊ ကုိယ္႔နုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရခ်ိန္ကစၿပီး ဒီဘက္ကုိၾကည့္လုိက္ေပါ႔။ ေခါင္းစဥ္ေလာက္ပဲေျပာမယ္။ ေနာက္လူေတြ ရွာၾကည္႔ၾကပါ။ နာမည္ေရွ႕မွာ မိတၳီလာ၊ ပ်ဥ္းမနား၊ လယ္ေဝး၊ ေအာင္ပင္လယ္ဆုိတာေတြ တပ္ထားတဲ႔ပုဂၢဳိလ္ေတြ၊ ငါန္းဇြန္ (၆)ေလာင္း၊ မင္းလွ (၄) ေလာင္း၊ ၿမိတ္ မပုိဘယ္မွာလဲ၊ ဆီေတာင္အုိင္လူသတ္မွဳ စတာေတြဟာ တစ္ပါတီႀကီးစုိးတဲ႔ နုိင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္တာေတြပါ။ ေရြးေကာက္မခံအာဏာရွင္ေတြအေၾကာင္းေတာ႔ အားလု့ံးသိၿပီးသား ပါပဲ။ တစ္ခ်က္ေျပာခ်င္တာက ေရြးေကာက္မခံအာဏာရွင္စနစ္ဟာ၊ ေရြးေကာက္ခံအာဏာရွင္ စနစ္မွာျမစ္ဖ်ားခံေလ႔ရွိတယ္ ဆုိတာပဲ။
FPTP အေၾကာင္း မေကာင္းေျပာၿပီးတဲ႔အခါ၊ PR အေၾကာင္းလည္း မေကာင္းေျပာမွ တရားမွာေပါ႔။
ေရြးေကာက္ပြဲမွာ၊ အခ်ဳိးက် ကုိယ္စားျပဳစနစ္မသုံးစြဲဖုိ႔၊ အမ်ားဆုံး အေၾကာင္းျပတဲ႔အခ်က္က၊ လႊတ္ေတာ္မွာ ပါတီအမ်ားအျပားေရာက္လာတဲ႔အတြက္၊ အမ်ားစု ကုိယ္စားျပဳ ခုိင္ျမဲတဲ႔ ညြန္႔ေပါင္း အစုိးရ ျဖစ္မလာနုိင္ဘူးဆုိတဲ႔အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကုိသက္ေသျပတဲ႔အေနနဲ႔၊ စစ္ၿပီးေခတ္ အီတလီအစုိးရဟာ မတည္မၿငိမ္နဲ႔ တစ္နွစ္တစ္ႀကိမ္ေလာက္ေျပာင္းခဲ႔တာကုိလက္ညွဳိးထုိးျပေလ႔ ရွိတယ္။ ေနာက္ထပ္ျပတဲ႔ ဥပမာတစ္ခုကေတာ႔၊ နယူးဇီလန္နုိင္ငံပါပဲ။ အဲဒီတုံးက ဝန္ႀကီးခ်ုပ္ ဟယ္လင္ကလပ္ဟာ ပါလီမန္မွာ အမ်ားစုရေရးအတြက္၊ ပါတီငယ္ေလးတစ္ခုကေခါင္းေဆာင္ကုိ၊ "ကက္ဘိနက္ျပင္ပ နုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး' အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ႔ရတယ္။ အဲဒီဝန္ႀကီးက အစုိးရအဖြဲ႕ရဲ႕ စုေပါင္းတာဝန္ယူမွဳမွာ ဝင္ၿပီးမပါဘူး။
အစုိးရမတည္မၿငိမ္ျဖစ္တယ္ဆုိတာ၊ အစုိးရေတြကုိ လႊတ္ေတာ္က ခန္႔နုိင္ျဖဳတ္နုိင္တဲ႔ နုိင္ငံေတြမွာ ျဖစ္တတ္တာပါပဲ။ အဲဒီစနစ္မွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ( ဒါမွမဟုတ္ သမၼတ၊ အဓိပတိ) ရာထူးကုိ လႊတ္ေတာ္အမတ္ အမ်ားစုရတဲ႔ပါတီေခါင္းေဆာင္ကုိ ခန္႔အပ္ေလ႔ရွိတယ္။ အဲဒီပါတီကလည္း၊ အမ်ားစုကုိ မိမိပါတီတစ္ခု တည္းျဖစ္ေစ၊ တျခားပါတီ(မ်ား)နဲ႔ ညြန္႔ေပါင္းဖြဲ႕ၿပီးျဖစ္ေစရယူၾကတယ္။ အာဏာခြဲေဝေရးကုိ ပီပီျပင္ျပင္ က်င္႔သုံးၿပီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းဆုိင္ရာ သမၼတနဲ႔ ဥပေဒျပဳေရးဆုိင္ရာ ပါလီမန္ကုိ တစ္သီးတျခားစီျပည္သူလူထုက တုိက္ရုိက္ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္တဲ႔ ျပင္သစ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ေတာင္ကုိရီးယား၊ အင္ဒုိနီးရွား စတဲ႔သမၼတ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ႔ နုိင္ငံေတြမွာေတာ႔ တစ္ဖက္က္ုိ တစ္ဖက္ျဖဳတ္ခ်လုိ႔မလြယ္တဲ႔အတြက္၊ အစုိးရေတြဟာ ခုိင္ျမဲၾကပါတယ္။ ေတာင္ကုိရီးယားနဲ႔ အင္ဒုိနိးရွားတုိ႔ဟာ၊ အာရွက PR စနစ္သုံးတဲ႔နုိင္ငံေတြပါပဲ။
အခ်ဳိးက်ကုိယ္စားျပႈစနစ္ (PR)သုံးၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္ကုိတာဝန္ခံရတဲ႔ အစုိးရေတြထဲမွာလည္း၊ တည္ၿငိမ္မွဳရွိတဲ႔နုိင္ငံေတြရွိပါတယ္။ ဂ်ာမနီ၊ အစၥေရး၊ ေတာင္ကာဖရိက တုိ႔က ေခါင္းထဲ ေရာက္လာမွာပါ။ ၾသစေၾတးလ်နုိင္ငံက တက္စေမးနီးယားျပည္နယ္၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကုိ၊ PR စနစ္ နဲ႔ ေရြးေကာက္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ ပါတီအမ်ားအျပားပါဝင္ေပမယ္႔၊ ၾသစေၾတလ်ေလဘာပါတီဟာ ၁၉၃၄ ခုနွစ္က ၁၉၆၉ ခုနွစ္အထိ၊ (၃၅)နွစ္တုိင္တုိင္ဆက္တုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ တစ္ဖက္မွာ FPTP စနစ္က်င္႔သုံးတဲ႔၊ ဝိတုိရီယျပည္နယ္ဟာ ၁၉၄၃ ခုနွစ္က ၁၉၅၅ ခုနွစ္အထိ (၁၂)နွစ္အတြင္း၊ အစုိးရ (၁၁)ဆက္ ေျပာင္းခဲ႔ပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႔ မတည္ၿငိမ္တဲ႔အစုိးရမ်ဳိးဟာ အခ်ဳိးက်ကုိယ္စားျပဳစနစ္မွာေပၚေပါက္တတ္တာမုိ႔၊ အသုံးမျပဳထုိက္ဘူးလုိ႔ေျပာရင္ေတာ႔ တရားနည္းလမ္းမက်ဘူးလုိ႔ပဲ ေျပာရပါလိမ္႔မယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္။ အခ်ဳိးက်ကုိယ္စားျပဳစနစ္ (PR) အေပၚ ဆန္႔က်င္တဲ႔ စြပ္စြဲခ်က္ေတြထဲမွာ၊ ေတာ္ေတာ္ ကေပါက္တိကေပါက္ခ်ာနုိင္တဲ႔ထြင္လုံးကေတာ႔၊ လႊတ္ေတာ္မွာ ဘယ္ပါတီကမွ် အမ်ားစု မရခဲ႔ရင္၊ ပါတီငယ္ကေလးတစ္ခုက အာဏာခ်ိန္ခြင္လွ်ာကုိ ကုိင္ကစားၿပီး၊ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ႔ အဆုိေတြ၊ ဥပေဒၾကမ္းေတြကုိ ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္သြားတာတုိ႔၊ မလုိလားတဲ႔အဆုိေတြ၊ဥပေဒၾကမ္းေတြကို တားဆီးပိတ္ပင္တာတုိ႔ကုိ လုပ္သြားနုိင္မယ္ဆုိတဲ႔အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ပုံက နုိင္ငံေရးပါတီ တစ္ခုဟာ၊ လႊတ္ေတာ္မွာအမ်ားစု ကုိယ္စားလွယ္မရေပမဲ႔၊ ( ဥပမာ ၄၇% နဲ႔) အင္အားအႀကီးဆုံးပါတီျဖစ္ေနရင္၊ သူတုိ႔ဟာ ျပည္သူလူထု အမ်ားစုကုိကုိယ္စားျပဳတယ္လုိ႔ပဲ ထင္လာတတ္ၾကတယ္။ အဲဒီပါတီႀကီးက သူအေရးႀကီးတယ္လုိ႔ထင္တဲ႔ အဆုိကုိတင္သြင္းရာမွာ၊ ပါတီ ငယ္ကေလးက သူ႔လက္ထဲရွိတဲ႔အင္အား( ဥပမာ- ၅%)နဲ႔ မေထာက္ခံရင္၊ ဒီပါတီငယ္ကေလးက ညစ္တယ္၊ မတရားလုပ္တယ္လုိ႔ ယူဆတတ္တယ္။
အမွန္စင္စစ္ကေတာ႔၊ ပါတီႀကီးတင္သြင္းတဲ႔ အဆုိအတည္မျဖစ္တာဟာ၊ ပါတီငယ္ကေလးက မေတာက္ခံလုိ႔မဟုတ္ပဲ၊ ပါတီႀကီးကလြဲလုိ႔၊ တျခားပါတီေတြအားလုံးစုစုေပါင္း (၅၃% ) က မေထာက္ခံလုိ႔ ျဖစ္ရတာပါ။ ဒါေၾကာင္႔ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ အမ်ားစု မေထာက္ခံလုိ႔ အဆုိေတြ ဥပေဒေတြ အတည္မျဖစ္တာကုိ၊ "မတရားပါဘူး" လုိ႔ ေျပာေနတာကုိေတာ႔၊ ေတာ္ေတာ္နားလည္ဖုိ႔ ခက္ပါတယ္။
ေဒါက္တာ သန္းၿငိမ္း
NDF
$$ kotoetoe $$
No comments:
Post a Comment