အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္ မဲေပးပံုနမူနာ

ေနာက္ဆက္တြဲ

အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္ မဲေပးပံုနမူနာ

 

 

၁။      ပါတီစာရင္းအရမဲေပးျခင္း( Party List Voting)

 

          နယ္ေျမက်ယ္က်ယ္မွာ   ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားကို ေရြးရပါတယ္။   သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္နဲ႔ အညီ  ပါတီကစာရင္းတင္ျပရပါတယ္။  တသီးပုဂၢလေတြကေတာ့ တစ္ေယာက္ကုိ ပါတီတစ္ခုသေဘာထား စာရင္းတင္လာ တယ္။ မဲေပးတဲ့အခါ မဲဆႏၵရွင္က ကိုယ္ၾကိဳက္တဲ့ပါတီကိုေပးျပီး ရတဲ့မဲအခ်ိဳးအစားအတို္င္း အႏုိင္ရကိုယ္စားလွယ္အေရ အတြက္ကို ခြဲယူရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ (၅)ဦးေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိတဲ့နယ္မွာ (က)ပါတီက မဲ ၄၀ %  ရရင္ ကိုယ္စားလွယ္ ၂ ဦးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

            ပါတီစာရင္းအရမဲေပးျခင္း  ( Party List Voting) မွာလည္း   စာရင္းေသ (Closed List)နဲ႔   စာရင္းရွင္ ( Open List)

ဆုိျပီး ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။   စာရင္းေသမွာ  ပါတီက ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအမည္ကို   ဦးစားေပးအရထည့္ထားျပီး  မဲဆႏၵရွင္က

ၾကိဳက္္တဲ့ပါတီကို ျခဳံျပီး မဲေပးရပါတယ္။   မဲဆႏၵရွင္က ဦးစားေပးခ်င္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ မရပါဘူး။  ပါတီစာရင္း

အတုိ္င္းသာ လက္ခံရပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္ဦးေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့ (က)ပါတီမွာ  ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း (၅)ဦးအနက္ အေပၚဆုံး

ႏွစ္ဦးကသာ အေရြးခ်ယ္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

            ဥေရာပဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံေတြက   အခုအခါမွာ စာရင္းရွင္ ( Open List) ကို  သုံးလာၾကပါတယ္။   ပါတီကေရြးခ်ယ္တဲ့

ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြကို  ပါတီစာရင္းမွာ ဦးစားေပးမဟုတ္ဘဲ က်ဘမ္းထည့္ထားပါတယ္။ မဲဆႏၵရွင္က ပါတီကိုတိုက္ ရုိက္မဲမေပးဘဲ သူၾကိဳက္တဲ့ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကုိ ေရြးခ်ယ္မဲေပးပါတယ္။ ဒီမဲတစ္မဲက ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအတြက္ ေရာ ပါတီအတြက္ပါ သက္ဆုိင္ပါတယ္။   ဒီေတာ့ ပါတီစာရင္းထဲမွာ လူၾကိဳက္အမ်ားဆုံး ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းက  အေပၚ တက္လာတဲ့အတြက္ အေရြးခ်ယ္ခံရဖုိ႔ ပိုမိုနီးစပ္သြားပါတယ္။

 

မဲကဒ္ျပားနမူနာပုံစံ

တရား၀င္မဲကဒ္ျပား …………………………………..ပါတီစုံအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆႏၵနယ္ေျမ အမွတ္………………………

ဆႏၵမဲေပးနည္းညႊန္ၾကားခ်က္         ၁။    မဲ တစ္မဲ သာေပးရမည္။         ၂။   သင္ဆႏၵမဲေပးလိုသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေရွ႕မွ သက္ဆုိင္သည့္ကြက္လပ္တြင္ (  ×  ) ေရးထည့္ပါ။         ၃။ သင္၏မဲကို သင္ၾကိဳက္ႏွစ္သက္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းနွင့္ ၄င္း၏ပါတီအတြက္ ထည့္သြင္းေရတြက္ေပး                  .             ပါ မည္။   (က)ပါတီ (ခ)ပါတီ (ဂ)ပါတီ (ဃ)ပါတီ (င)ပါတီ   ဦးျဖဴ   ဦးမဲ   ေဒၚသဲ   ဦးစီ   ဦးဗိုလ္   ဦးလွ   ဦးႏု   ဦးတုတ္   ဦးေအာင္       ေဒၚျမ   ဦးေမာင္   ေဒၚ၀ါ   ဦးသိန္း       ဦးနက္   ေဒၚခင္   ဦးပန္း   ေဒၚေသာင္း       ဦးျပဴး   ဦးသိန္း   ဦးၾကည္   ဦးတိုး

           

            မဲထည့္ျပီးတဲ့အခါမွာ အႏုိင္ရတဲ့ပါတီနဲ႔ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေရြးခ်ယ္နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတဲ့အနက္  အလြယ္ကူဆုံး နည္းတစ္နည္းကေတာ့ မဲက်န္အမ်ားဆုံးနည္း ( Largest remainder formula) ျဖစ္ပါတယ္။

           

ဒီနည္းမွာ  ပထမဆုံးအဆင့္က ခြဲတမ္းမဲ( Quota) ကို သတ္မွတ္ရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ထည့္လို္က္တဲ့တရား၀င္မဲ (Valid voter) အေရအတြက္ကို သတ္မွတ္တဲ့ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္နဲ႔ စားလုိ႔ရတဲ့ကိန္းျဖစ္ပါတယ္။  ဥပမာအားျဖင့္ ေအာက္မွာျပထားတဲ့ဇယားအရဆုိရင္ တရား၀င္မဲ ၁၀၀,၀၀၀ ထည့္ျပီး ကုိယ္စားလွယ္ ၁၀ ဦးေရြးရမွာျဖစ္လို႔ ခြဲတမ္းမဲကို ၁၀၀,၀၀၀ ÷၁၀= ၁၀,၀၀၀ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ပါတီတစ္ခုခ်င္းအလိုက္ရတဲ့မဲစုစုေပါင္းကို ခြဲတမ္းမဲနဲ႔စားျပီး ရလာဒ္ကိန္းျပည့္ ဟာ ပါတီကရမယ့္ ကနဦးကိုယ္စား လွယ္ အေရအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကြင္းကမဲက်န္(Remainder)ျဖစ္ပါတယ္။

 

ဥပမာ -

            အနီေရာင္ပါတီ                       ခြဲတမ္းမဲ                              ရလဒ္                       အၾကြင္း(မဲက်န္)

                 ရမဲ                                                           (ကနဦးကိုယ္စားလွယ္)

               ၃၈၀၀၀          ÷                    ၁၀၀၀၀                 =            ၃                                      ၈၀၀၀

 

            ပထမအဆင့္သတ္မွတ္ျပီးတဲ့အခါ ပါတီအသီးသီးကရတဲ့မဲက်န္ေတြကို ႏိႈ္င္းယွဥ္ၾကည့္ျပီး မဲက်န္အနည္းအမ်ားအ လုိက္ က်န္တဲ့ကုိယ္စားလွယ္ေနရာေတြကို ခြဲေ၀ေပးပါတယ္။ ပါတီတစ္ခုအတြက္ ကနဦးရထားတဲ့ေနရာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ရတဲ့ ေနရာေပါင္းျပီး ေနာက္ဆုံးအႏုိင္ရတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ထြက္လာပါတယ္။ ေအာက္ကဥပမာမွာ က်န္တဲ့ေနရာ ႏွစ္ေနရာ အတြက္ အနီေရာင္ပါတီနဲ႔ ဦးျဖဴ(တစ္သီးပုဂၢလ)တုိ႔က မဲက်န္အမ်ားဆုံးရျပီး တစ္ေနရာစီ ခြဲေ၀ရသြားပါတယ္။

 

 

မဲက်န္အမ်ားဆုံးနည္းျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာသတ္မွတ္ျခင္း

 

ပါတီ	တရား၀င္ ရမဲမ်ား	ကနဦးသတ္မွတ္ ကိုယ္စားလွယ္	မဲက်န္	ဒုတိယသတ္မွတ္ ကိုယ္စားလွယ္	အျပီးသတ္ သတ္မွတ္ ကိုယ္စားလွယ္	ရမဲ ရာခုိင္ႏႈန္း	ေနရာ ရာခိုင္ႏႈန္း
အနီေရာင္	၃၈၀၀၀	၃	၈၀၀၀	၁	၄	၃၈	၄၀
အစိမ္းေရာင္	၂၃၀၀၀	၂	၃၀၀၀	၀	၂	၂၃	၂၀
အျပာေရာင္	၂၁၀၀၀	၂	၁၀၀၀	၀	၂	၂၁	၂၀
ခရမ္းေရာင္	၁၂၀၀၀	၁	၂၀၀၀	၀	၁	၁၂	၁၀
ဦးျဖဴ	၆၀၀၀	၀	၆၀၀၀	၁	၁	၆	၁၀

ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ ပါတီမ်ားဟာ ၄င္းတုိ႔ရရွိတဲ့ ေထာက္ခံမဲနဲ႔ အနီးစပ္ဆုံးကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ကို ရရွိသြားၾက ပါတယ္။

 

၂။      ကိုယ္စားလွယ္ေႏွာအခ်ိဳးက်စနစ္( Mixed Member Proportional Voting) MMP

 

            ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလို ႏုိင္သူအကုန္ယူ ( FPTP)စနစ္ကို က်င့္သုံးတာၾကာျပီး  မဲဆႏၵနယ္၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္ စတာေတြက အေျခခံဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္ေတြေၾကာင့္ အကန္႔အသတ္ရွိေနဆဲအေျခအေနမ်ိဳးမွာ FPTP  နဲ႔ PR ႏွစ္မ်ိဳးစလုံး ေရာသမထားတဲ့ MMP စနစ္ကိုလည္း စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ ဒီစနစ္ရဲ့အျခားနာမည္မ်ားကေတာ့  The Additional member system (အပိုေဆာင္းကိုယ္စားလွယ္စနစ္)၊ Compensataory PR ( ေထေပးအခ်ိဳးက်ကို္ယ္စားျပဳစနစ္)၊  Two Vote System  (မဲႏွစ္မ်ိဳးေပးစနစ္)၊  German System(ဂ်ာမန္စနစ္) တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။

            လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ရဲ့တစ္၀က္ကို  တစ္နယ္တစ္ေယာက္ FPTP စနစ္နဲ႔  ေရြးခ်ယ္ျပီး က်န္တစ္ ၀က္ကို ပါတီစာရင္းအရ ေရြးေကာက္ျပီး ေပါင္းထည့္ေပးပါတယ္။  သေဘာက်ေထာက္ခံသူေတြက ဒီစနစ္ဟာ FPTP စနစ္ရဲ့ နယ္ေျမေဒသကို ကိုယ္စားျပဳမႈေရာ၊ PR စနစ္ရဲ့မွ်တျပီး ကြဲျပားမႈအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကိုယ္စားျပဳမႈေရာ ပါ၀င္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

            ဒီစနစ္ကို ဒုတိယကမာၻစစ္ၾကီးျပီးကာစက အေနာက္ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံမွာ တည္ထြင္ခဲ့တာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဘုိလစ္ဗိးယား ၊ဗင္နီဇြဲလား စတဲ့ႏုိင္ငံအခိ်ဳ႕မွာ က်င့္သုံးလာေပမယ့္  မ်ားမ်ားစားစားေတာ့ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ အခုအခါမွာ စနစ္ႏွစ္ခုအၾကားက ၾကားခ်လို႔ရတဲ့စနစ္အျဖစ္ စိတ္၀င္စားမႈ ျမင့္တက္လာပါတယ္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ နယူးဇီလန္၊ ေနာက္ ဟန္ေဂရီတုိ႔က လိုက္သုံးျပီး မၾကာေသးခင္က အသစ္ဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ စေကာ့တလန္နဲ႔ ေ၀လနယ္လႊတ္ေတာ္ေတြရဲ့ ပထမဆုံး ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သုံးၾကပါတယ္။

 

MMP စနစ္လုပ္ေဆာင္ပုံ

 

            မဲဆႏၵရွင္က ႏွစ္ျခမ္းတြဲမဲျပားကို ထည့္ရပါတယ္။  မဲျပားရဲ့၀ဲဘက္ျခမ္းမွာ မဲဆႏၵနယ္အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ကုိ ေရြးရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ထုံးစံအတို္င္း မဲဆႏၵနယ္ေျမ ကို  ကုိယ္စားျပဳတဲ့သူကို  FPTP စနစ္နဲ႔ ေရြးတာပါ။ မဲအမ်ားဆုံးရသူက

ႏိုင္တယ္ေပါ့။ ပုံမွန္အားျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တစ္၀က္ကုိ ဒီနည္းနဲ႔ ေရြးေလ့ရွိပါတယ္။

            မဲျပားရဲ့ညာဘက္မွာေတာ့ ပါတီစာရင္းကို ေဖာ္ျပျပီး မဲဆႏၵရွင္က မိမိၾကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ပါတီကို မဲေပးေရြးခ်ယ္ရ ပါတယ္။  ကိုယ္စားးျပဳခြင့္ရတဲ့အေရအတြက္ကိုေတာ့ ပါတီရဲ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့စာရင္းထဲက ျဖည့္ရပါတယ္။ ဂ်ာမန္ပုံစံမွာေတာ့ ပါတီစာရင္းက အေသပါပဲ။ ေအာက္ပါပုံစံကို ၾကည့္ပါ -

 

တရားး၀င္မဲကတ္ျပား

မဲ(၂)မဲေပးႏို္င္သည္

နယ္ေျမမဲ   ပါတီမဲ လႊတ္ေတာ္သို႔အေရြးခံမည့္သူကိုဤမဲျဖင့္ေရြးျခင္းျဖစ္သည္။ မဲေပးလုိသည့္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေရွ႕ကြက္လပ္ တြင္ (    ×   ) ျပဳလုပ္ပါ။ တစ္မဲသာ ေပးနိုင္သည္။ လႊတ္ေတာ္တြင္  ပါတီမူလရမည့္  ကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ အတြက္  မဲေပးျခင္းျဖစ္သည္။    သင္ေရြးခ်ယ္လုိသည့္ ပါတီေရွ႕ကြက္လပ္တြင္ (   ×   ) ျပဳလုပ္ပါ။ တစ္မဲသာ ေပးနိုင္သည္။   ဦးဘ၀င္း အနီေရာင္ပါတီ   အနီေရာင္ပါတီ   ဥိးျမေမာင္ အစီမ္းေရာင္ပါတီ   အစီမ္းေရာင္ပါတီ   ေဒၚနွင္းဆီ အ၀ါေရာင္ပါတီ   အ၀ါေရာင္ပါတီ   ေဒၚျဖဴျပာ တသီးပုဂၢလ

 

 

လႊတ္ေတာ္မွာ ေနရာေပးပုံ

 

            လႊတ္ေတာ္တြင္ ေနရာ ၁၀၀ ရွိသည္ဆုိပါစို႔အနီေရာင္ပါတီဟာ ပါတီစာရင္းအရ ၄၀% မဲရတဲ့အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္

ေနရာ ၄၀ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။   နယ္ေျမေရြး ေကာက္မႈစာရင္းအရ ၂၈ ဦးႏိုင္ထားတဲ့အတြက္  ပါတီစာရင္းထဲက ၁၂ ဦးထပ္ျဖည့္

ရပါမယ္။

 

ႏိုင္ငံေရးပါတီ	နယ္ေျမအရ အႏုိင္ရ ကိုယ္စားလွယ္	ပါတီစာရင္းျဖင့္ ရသည့္မဲရာခိုင္ႏႈန္း	ရသင့္သည့္ ကိုယ္စား လွယ္အေရအတြက္	ပါတီစာရင္းမွ ထပ္ ျဖည့္ရမယ့္ကိုယ္စားလွယ္
အနီေရာင္	၂၈	၄၀%	၄၀	၁၂
အ၀ါေရာင္	၁၈	၃၆%	၃၆	၁၈
အစိမ္းေရာင္	၄	၁၈%	၁၈	၁၄
အျပာေရာင္	၀	၆%	၆	၆
စုစုေပါင္း	၅၀	၁၀၀%	၁၀၀	၅၀

 

            ဂ်ာမန္စနစ္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲစံႏႈနး္ႏွစ္ခုကို ျဖည့္ဆည္းရပါတယ္။  ပါတီတစ္ခုဟာ တစ္နိုင္ငံလုံးအတုိင္းအတာအရ ပါတီစာရင္းမဲမွာ အနည္းဆုံး ၅% ရလွ်င္ရ၊ ဒါမွမဟုတ္  နယ္ေျမသုံးခုမွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အႏုိင္ရပါမွ လႊတ္ေတာ္မွာ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ရပိုင္ခြင့္ ရိွပါတယ္။ ပုံစံတြင္ အျပာေရာင္ပါတီဟာ နယ္ေျမေဒသဆုိင္ရာ တစ္ေနရာမွ် အႏုိင္မရေပမယ့္ တစ္နိင္ငံလုံးဆုိင္ရာမဲမွာကေတာ့ ၅%ထက္သာတဲ့အတြက္ လႊတ္ေတာ္မွာ (၆)ေနရာ ကိုယ္စားျပဳခြင့္ ရပါတယ္။  (၆)ေနရာ စလုံးကို ပါတီစာရင္းမွ ျဖည့္ရပါမယ္။

#to be happy#

$$ kotoetoe $$